Dört Şehir ve Mustafa Kemal

A) SELANİK:

Mustafa Kemal’in doğduğu ve çocukluğunu geçirdiği , coğrafi konum olarak önemli bir noktada olan  liman kentiydi. Tren yoluyla önemli Avrupa Şehirlerine bağlıydı. Farklı dillerde yayın yapan gazeteler, basılan kitaplar sayesinde zengin bir kültürel hayat vardı. Bu sayede Avrupa’dan gelen fikir akımları en çabuk ve en çok burada yayılıyordu. Selanik’in bu özelliği Mustafa Kemal’in yenilikçi olması, farklı yaşam tarzlarını öğrenmesi, kendini geliştirmesi, değişik kültürleri tanıması konusunda etkili olmuştur.[SPOT-1]

B) MANASTIR

Mustafa Kemal’in askeri idadi (lise) okuduğu şehir olan Manastır günümüzde Makedonya’dadır. Mustafa Kemal bu şehre önce eğitim amaçlı gelmişti. Manastır o dönemde askeri okul bulunan bir ordu merkeziydi. Şehirde pek çok ülkenin konsolosluğu olması bu şehri Batı’ya açan önemli bir etkendi ve konsolosluk şehri olarak bilinirdi. Askeri lisedeyken Mustafa Kemal, Türk tarihi ve kültürü ile ilgili çokça kitap okudu ve tarihi bilinci gelişti, buda kendisinde ‘’ milliyetçi’’ duyguların yerleşmesinde etkili oldu. Bu dönemde özellikle Namık Kemal ve Mehmet Emin Yurdakul gibi vatansever ve özgürlükçü şairlerden etkilendi. Balkanlar azınlık hareketleri yüzünden karışık durumdaydı.1897’de başlayan Türk-Yunan savaşı Mustafa Kemal’i çok etkiledi. Orduya katılmak için okuldan kaçtı ama yaşı küçük olduğu için kabul edilmedi. Savaşı Türkler kazanmasına rağmen anlaşma masasında zarara uğraması olması O’nu çok üzdü. Manastır’da vatanseverlik duyguları pekişti, fikri altyapısı oluştu, ilk kez ülke sorunlarına ilgi duydu. Bugünkü adı : Bitola’dır.

C) İSTANBUL

İstanbul, o dönemde Osmanlı’nın başkentiydi; sosyal, siyasi ve ekonomik açıdan önemli bir yapıya sahipti. Mustafa Kemal ilk olarak Harp Okulu’nda eğitim için 1899’da İstanbul’a geldi ve sonrada görevleri sırasında İstanbul’da bulundu. Özellikle, Harp Okulu ve Akademisi’nde arkadaşları ile dergi ve gazete çıkarması, arkadaşlarına konferans niteliğinde konuşmalar yapması liderlik özelliklerinin ortaya çıkmasını sağladı. Yine bu dönemde dünyadan haberdar olmak ve Fransızcasını geliştirmek için Fransızca gazeteler aldı ve Fransız yazarları takip etti. Okuduğu eserler sayesinde akıl ve bilimi esas alan düşünce yapısı oluştu. İstanbul’un başkent olması nedeniyle pek çok ülkenin elçiliği ile Osmanlı’nın batıya açılan yüzüydü. İstanbul’da Mustafa Kemal’in kişilik ve fikir yapısı iyice şekillenmiştir.

D) SOFYA

Günümüzde Bulgaristan’ın başkenti olan Sofya’ya, Mustafa Kemal, diğer şehirlerden farklı olarak eğitim amaçlı değil askeri görevi gereği gitmiştir. Sofya Askeri ataşesi olarak 1914’te görevlendiren Mustafa Kemal bu şehirde ilk kez bir Avrupa şehrindeki toplum hayatının inceliklerini inceleme fırsatı buldu. Burada düzenlenen balolara, yemeklere katıldı, diplomatlarla bol bol sohbet etti ve fikir sahibi oldu. İleride bunları nasıl kullanabileceği konusunda düşenceler edindi. Özellikle Bulgaristan’da yaşayan Türklerin yaşadıkları yerleri ziyaret etti, parlamentoya katılıp görüşmeleri izledi. Bunların hepsi fikri öngörüsünü arttırdı. Gelecekte yapacakları için deneyim kazanmasını sağladı. Burada düzenlenen bir baloya da Yeniçeri kıyafeti ile katıldı.

     KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ

Mustafa Kemal; çok yönlü, üstün yetenek, zeki ve kuvvetli iradeye sahiptir. Bunlar Mustafa Kemal’in Türk milletinin en büyük lideri olmasında ve tüm dünyaca kabul edilmesinde etkili olan özellikleridir.

Vatanseverliği:  Mustafa Kemal, bir asker olarak birçok cephede vatan savunmasının en güzel örneklerini verdi. Vatanı savunmanın yüce bir görev olduğunu belirtti. Çanakkale Cephesi’nde askerlerine: “Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçen zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar gelebilir.” diyerek Türk ordusunun Çanakkale Savaşları’ndaki başarısının nasıl gerçekleştiğini ortaya koymuştur. Sakarya Meydan Savaşı’nda Mustafa Kemal askerlerine şu emri verdi: “Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk edilemez.” Bu emrin harekete geçirdiği vatanseverlik duygusu Türk ordusuna büyük bir zafer daha kazandırdı.

2. İdealistliği: Atatürk’ün ideali; Türk milletinin çağdaş, hayat seviyesi içinde yaşayan bir millet olarak varlığını yükseltmektir. Onun ilkeleri bu ideali gerçekleştirmeye yöneliktir. Mustafa Kemal, Onuncu Yıl Nutku’nda, az zamanda çok büyük işler yapıldığını belirtmiş, ancak  bunları yeterli görmemiştir. Mustafa Kemal, idealistliğinin bir gereği olarak şunları söylemiştir: “Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız. Milletimizi en geniş refah vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız. Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız.” Bu ideal yalnızca Atatürk’ün değil, aynı zamanda Türk milletinin de idealidir.

3.Hakikati (Gerçegi) Arama Gücü:  Mustafa Kemal, gerçekçi bir insandı. Gerek dış politikada gerekse iç politikada hiç hayalci olmamış, milleti gerçekleşmesi mümkün olmayan emeller peşinde koşturmamıştır. “Bizim; akıl, mantık, zeka ile hareket etmek en büyük özelliğimizdir.” sözü bu özelliğine en güzel örnektir.

4. Çok Cepheliliği (Yönlülüğü): Mustafa Kemal, üstün bir komutan eşsiz bir devlet adamıdır. O, pek çok alanda ortaya koyduğu görüşleriyle milletini aydınlatmış; kalkınmanın, gelişmenin ve çağ­daşlaşmanın yollarını göstermiştir. Mustafa Kemal, hem fikir hem de hareket adamıdır.                                                                      Askerlik, tarih, eğitim, sanat ve ekonomi konularında görüşlerini açıklamakla kalmamış aynı zamanda bu görüşlerini uygulamıştır. Mustafa Kemal, bu özelliklerinin yanında kendine güveni, göreve bağlılığı, çabuk ve doğru karar verme gücü ile de çok cepheli bir önderdir.

5. Gurura ve Ümitsizliğe Yer Vermemesi:  Mustafa Kemal, gerçekleştirdiği büyük ve küçük bütün işlerinden sonra gurura veya büyüklenmeye kapılmamıştır. Kendisine farklı davranılmasından hoşlanmazdı. “Benim müstesna olduğuma dair bir kanun yoktur.” sözü bu özelliğini vurgulamaktadır. Mustafa Kemal, hayatı boyunca yapacağı bütün işlerde şu şekilde düşünürdü: “Ben bir işte nasıl muvaffak olacağımı düşünmem. O işe neler engel diye düşünürüm. Engelleri kaldırdım mı iş kendi kendine yürür.”Çanakkale Savaşları sırasında cephanesi olmayan asker karşısında süngü tak emrini vermesi onun : Zor durumlarda bile ümitsizliğe düşmediğini göstermektedir.

6. İleri Görüşlülüğü:   Mustafa Kemal, olayların gelişmesini sezgileriyle değerlendirerek sonucunda neler olabileceğini isabetli bir şekilde tespit ederdi. Onun ileri görüşlülüğü­nü gösteren pek çok örnek vardır.  “Yolunda yürüyen bir yolcunun yalnız ufku görmesi yetmez. Muhakkak ufkun ötesini de gör­mesi ve bilmesi gereklidir.” sözü bu özelliğini gös­terir. Çanakkale Savaşlarında düşmanın nereden çıkarma yapacağını tahmin etmesi, II. Dünya Savaşı’nın çıkacağı 1932'de bir yurt gezisinde “Kırk asırlık Türk yurdu, düşman elinde bırakılamaz.” diyerek ilerde Hatay’ın ana vatana katılacağını belirtmesi onun bu özeliğini en iyi şekilde ortaya koymaktadır.

7.  Yöneticiliği:  Mustafa Kemal, üstün nitelikli ve çok yönlü bir yöneticiydi. O, bu özelliğini cephede, mecliste ve cumhurbaşkanlığı makamında bütün yönleriyle ortaya koymuştur.  Atatürk’ün yöneticilik özelliklerinden biri, yeri ve zamanında en doğru kararı alması ve bunu taviz vermeden uygulamasıdır. Onun başarısının sırrı bu özelliğinde yatmaktadır. Yapacağı işlerde ani kararlar vererek değil, uzun uzun iyice düşündükten sonra ve sırası geldikçe uygulama safhasına koyarak başarılı olmasını bilmiştir. “Bir işi zamansız yapmak o işi bozmak, başarısızlığa uğratmaktır. Her şey sırasında ve zamanında yapılmalıdır.” diyerek yöneticilikte nasıl başarılı olunacağını göstermiştir.

8. Eğitimciliği: Mustafa Kemal, birçok alanda olduğu gibi eğitim alanında da milletimizin çağ atlamasını atılım yapmasını sağlayan büyük bir önderdir. Mustafa Kemal, “Cumhurbaşkanı olmasaydınız ne olmak isterdiniz?” sorusuna “Millî Eğitim Bakanı olarak millî kültürü yükseltmeye çalışmak en büyük emelimdi.” karşılığını vermiştir. Mustafa Kemal, büyük bir eğitimci ve ebedi “başöğretmen”dir. Yeryüzünde onun gibi yazı tahtası başında milletine ders veren başka bir devlet adamı yoktur.

9.Sanatseverliği: Mustafa Kemal, Türk toplumunun yüksek bir sanat yeteneğine sahip olduğuna inanıyordu. Mustafa Kemal döneminde, sanatçı yetiştiren okullar açıldı. Avrupa’ya öğrenci gönderildi. Mustafa Kemal, her fırsatta sanatçıları ve sanat eserlerini takdir ederdi. Sanat ve sanatçıyla ilgili görüşlerini dile getirerek özendirici bir rol oynardı. Onun bu konulardaki sözlerinden bazıları şunlardır: “Yüksek bir insan toplumu olan Türk milletinin tarihi bu özelliği de güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir.” Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz; hatta cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatkâr olamazsınız.” sözleri sanatseverliğini vurgulamaktadır.

10. İnsan ve Millet Sevgisi:  Mustafa Kemal, bütün davranışlarıyla her şeyden önce, kendi milletine karşı olan sorumluluğunu ortaya koymuştur.  Türk milletinin şerefi ve hakları söz konusu olduğunda, bunların korunmasını görevlerin en kutsalı saymıştır.  Onun şu sözleri insan sevgisi hakkındaki düşüncelerini çok güzel açıklamaktadır: “En uzakta zannettiğimiz bir olayın bize bir gün etki etmeyeceğini bilemeyiz. Bunun için insanlığın hepsinibir vücut ve bir milleti bunun bir organı saymalı gerekir. Bir vücudun parmağının ucundaki acıdan diğer bütün organlar etkilenir.”

11.İyi Kalpliliği:  Mustafa Kemal iyi kalpli, temiz yürekli bir insandı. İnsanlığın huzur ve barış içinde yaşaması için  çaba sarf etmişti. Kalbi insan sevgisiyle doluydu.  İkinci Dünya Savaşı’nın belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı sıralarda Mustafa Kemal, şunları söylemiştir: “İnsanları mutlu edeceğim diye onları birbirlerine boğazlatmak insani olmayan ve sonderece üzücü olan bir sistemdir.” “İnsanları mutlu edecek tek vasıta, onları birbirine yaklaştırarak, onları  birbirine sevdirerek karşılıklı maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan hareket enerjidir.”

 MUSTAFA KEMAL'İN AİLESİ

Annesi; Zübeyde Hanım

Babası; Ali Rıza Efendi

Kardeşleri; Fatma,Ömer,Naciye,Ahmet,Makbule( sadece makbule hayyatta kalabildi)

Kızları; Ülkü; Hanım,Sabiha Gökçen( manevi kızlarıdır)

Doğum Yeri; Yunanistan/Selanik

Doğum Tarihi;Tam olarak bilinmemekte ama M.Kemal doğum tarihinin 19 Mayıs 1881 olarak kabul etti

Ölüm Tarihi;10 Kasım 1938

MUSTAFA KEMAL'İN HAYATINI ETKİLEYEN KİŞİLER

Yerli Düşünürler     

1-Tevfik Fikret

2-Namık Kemal

3-Mehmet Emin Yurdakul

4- Ziya Gökalp

Yabancı Düşünürler

Voltaire

J. J. Rosseou

Montesquieu SPOT-2

MUSTAFA KEMAL'İN GÖREV YERLERİ

1-Suriye Şam 5.Ordu Komutanlığı (İlk Görev Yeri)(Burada bir cemiyet kurdu) SPOT-3

2-İstanbul Hareket Ordusu'nda "kurmay başkanıı"

3-1911'de Trablusgarp'ta Derne,Tobruk ve Bingazi'de görev aldı

4-Sofya Askeri Ateşe

5-Çanakkale Cephesi'nde Arıburnu, Anafartalar, Conkbayırı 'nda görev aldı

6-1916'da Kafkas Cephesi'nde Muş ve Bitlis'i geri aldı

7-Erzurum,Sivas Kongrelerinde görev aldı

8-Sakarya Savaşı'nda başkomutan oldu

9-Büyük Taaruz'da orduyu yönetti

MUSTAFA KEMAL'İN RÜTBELERİ

*1905'te Suriye Şam 5.Ordu Komutanlığı

*Hareket Ordusu'nda Kolağası

*Harp Okulu'nda Teğmen

*Harp Akademisi'nde Yüzbaşı

*Trablusgarp'ta Binbaşı

*Çanakkale Savaşı'nda Yarbay

*Çanakkale Savaşı sonrası Albay

*1906'da Kafkasya Cephesi'nde Tuğgenerallik

*Sakaya Savaşı'nda gazilik ve mareşallik

*Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde Başkomutan

MUSTAFA KEMAL'İN ESERLERİ

1-Nutuk( yazılı en büyük eseri, 1919- 1927 yıllarını kapsar)

2-Medeni Bilgiler El Kitabı

3-İlk Türkçe Geometri Kitabı

4-Zabit ile Kumandan Hasbihal

5-Bölüğün Muharebe Talimi

6-Takımım Muharebe Talimi

7- Cumali Ordugahı

8- En büyük eseri: Türkiye Cumhuriyeti [SPOT-3]